Ciekawy temat dużych kłopotów z asymilacją Żydów w II RP
https://historia.interia.pl/ii-rzeczposp...bacz_takze
Temat jest złożony i skomplikowany, przyczyn było wiele.
Pierwsza to choćby brak wspólnego języka. Zbyt mało Żydów mówiło sprawnie i płynnie po polsku a z kolei Polacy rzadko kiedy mówili w jidysz, po angielsku i po francusku.
Naturalnie też nie wszyscy Żydzi znali angielski, francuski czy niemiecki.
Inne to różnice kulturowo- religijne czy polityczne.
Im bardziej Polak bywał religijny a w opozycji do niego Żyd był religijny szczególnie ortodoksi tym łatwiej było o konflikt, był on tylko kwestią czasu.
Często ciężko było ustalić kto zaczął. Z racji tego że Żyd był z jednej strony polskim obywatelem a z drugiej w pewien sposób gościem Polak oczekiwał że to Żyd powinien się dostosować. Oczywiście pod warunkiem że komunikowali się w tym samym języku.
Spory o to kto zabił Jezusa, kim był Jezus i jaka wiara jest najlepsza, najwłaściwsza przeszły do klasyki.
Wśród innych sporów były też te typowo materiale ale i też historyczne.
Polacy zarzucali Żydom że w drugiej połowie XVIII w. kiedy Polska znajdowała się pod zaborami to dzięki prawu wydawanemu przez zaborców Żydzi zaczęli się szybko i być może nadmiernie bogacić. Zależy kto z jakiego punktu założenia wychodził.
Nie brakowało faktycznie w tamtym czasie żydowskich posiadaczy ziemskich którzy właściwie od zera na przestrzeni relatywnie krótkiego czasu posiadając odpowiednio duży kapitał byli w stanie skumulować po tysiąc czy dwa tysiące hektarów. Część z nich to też faktycznie pozostawała w pewnej relacji z zaborcami, realizując z nimi wcześniej różne kontrakty handlowe m.in zaopatrzenie.
Dla Polaków a w szczególności dla Polskiego chłopstwa w II połowie XVIII w. które było zdecydowanie najliczniejszą grupą społeczna w naszym kraju to był ważny moment bo rozpoczęto wreszcie na poważnie proces kończenia pańszczyzny i stosunków feudalnych a więc i czegoś co można nazwać prywatyzacją gruntów której to beneficjentem mieli się stać chłopi.
Proces ten nie przebiegał tak szybko jak liczyli chłopi, w największym stopniu zależał od trzech zaborców a oni niekoniecznie się śpieszyli i zależało im na pełnym i szybkim upodmiotowieniu chłopów.
Konflikt na linii chłop- szlachcic czy pomniejszy konflikty typu chłop- mieszczanin były im na rękę bowiem w pewien sposób odciągał w czasie proces utraty ich władzy i odzyskania niepodległości przez Polskę.
Od tego między innymi zależała liczebność powstań, to ile ich może być w danym okresie, zakres polskiej konspiracji oraz także choćby inny rodzaj wyzwolenia jak słynna praca organiczna, praca u podstaw czyli wzmacnianie poszczególnych grup społecznych i czekanie na osłabnięcie trzech zaborców a najlepiej konflikt w ich sojuszu oraz pomyślną sytuację międzynarodową.
Idąc dalej. Jak jakaś część chłopów w końcu zaczęła uzyskiwać ziemie zazwyczaj ta część bardziej samodzielna, zaradna, umiejąca czytać czy pisać lub przynajmniej szybciej się ucząca to ku zdumieniu chłopstwa w tym samym momencie Żydzi kupowali ziemię właściwie na potęgę.
Z perspektywy chłopów to była ich ziemia a to kupno w ich oczach była formą kradzieży czy oszustwa.
Jest jeszcze druga część problemu ta bardziej przemilczana jeśli chodzi o polskie chłopstwo. Niekoniecznie każdy z tej grupy tak znowu nadawał się żeby prowadzić nawet małe gospodarstwo. Nie każdy chłop był taki sam.
U jednych można było zaobserwować coś w rodzaju wyuczonej bezradności posługując się dzisiejszym językiem.
Polskie chłopstwo borykało się też niestety z falą pijaństwa i różnymi problemami które z tego zwykle wynikały.
Niespecjalnie też każdy chłop chciał się tak znowu uczyć, tylko byli też tacy którzy byli wyjątkowo uparci, charakteryzowali się postawą zbyt roszczeniową i właściwie brakiem pojęcia. Czekali bardziej na gotowe i myśleli że prowadzenie małego gospodarstwa jest łatwiejsze, łatwiej o zyski i utrzymanie.
Trzeba sobie powiedzieć że przeciętna rodzina to było zwykle od 5 do 15 dzieci. Łatwo było też o podtopienia, powodzie, susze, zarazę czy niesprzyjającą koniunkturę przede wszystkim na rynkach europejskich i światowych.
Głównym towarem było zboże i ziemniaki a europejskie rynki w tamtych czasach zalewało tanie zboże amerykańskie oraz zwykle tanie zboże pochodzące z Imperium Rosyjskiego. Ono wypierało nasze. Ciężko było nie raz realnie konkurować cenami.
Było zwykle bardzo tanie dlatego że wyzyskiwano murzynów w USA oraz car wyzyskiwał chłopów pracujących na terenie jego Imperium.
Jednak jednym z innych powodów było też skrócenie łańcucha dostaw czy też rozsądniejsze marże pośredników jeśli chodzi o eksport z Ameryki czy Imperium Rosyjskiego.
Dochodziło do absurdów kiedy okazywało się że linia pośredników zboża z USA płynąca między innymi do terenów polski pod zaborami czy też naszych sąsiadów była taka sama czy mniejsza niż liczba pośredników zboża rodzimego. Podobnie było z eksportem zboża z Imperium Rosyjskiego.
Tymi pośrednikami byli relatywnie często Żydzi lub inni obcokrajowcy na przykład Niemcy, Austriacy lub osoby tego pochodzenia. Brakowało nie raz odpowiednich regulacji prawnych.
Polaków nie było dużo wśród pośredników w tamtych czasach bo dopiero uczyli się handlu. Najczęściej tym handlarzem był szlachcic albo ktoś z jego bliżej lub dalsze rodziny.
Wystarczyło że tylko mała część Żydów z całej ich mniejszości była tymi pośrednikami żeby przełożyło się to na ówczesną recepcję całej mniejszości jak i też na relacje Polak- Żyd 60 lat później czyli w II RP.
Zazwyczaj jak jakiś Polak zwykle szlachcic miał jakieś kłopoty finansowe, musiał pozbywać się co najmniej cześć swojego majątku czy jego majątek był licytowany za długi to wtedy zwykle dość często był kupowany m.in przez żydowskiego kupca.
Co na przykład było postrzegane jako dorabianie się na czyimś nieszczęściu, korzystanie z okazji.
Towarzyszyły temu też dość liczne kłótnie nie raz powodowane plotkami, podejrzeniami, czy mitami co do ceny tego kupna w szczelności licytacji. Jednym wychodziło że wartość była większa, cena nabycia powinna być większa. każdy miał jakaś swoją własną matematykę, źródła informacji albo sam był swoim źródłem informacji ( czyt. zmyślał).
Jakaś część polskiej szlachty i przedsiębiorców zorientowała się dość szybko że to co może ich połączyć z chłopem, przysłonić jeszcze żywe i gorące animozje, niechęć czy nawet nienawiść to wspólna zdanie o Żydach i podbijanie tych uczuć czy emocji.
W interesie szlachciców i przedsiębiorców zaczęło być przedstawianie samego siebie w roli niewinnego, poszkodowanego, na którego przeprowadzono właściwie wrogie przejęcie i popularyzacja takiej wersji.
Mniej więcej do lat 60-tych polski szlachcic, przedsiębiorca i Żydzi szczególni Ci majętni i wpływowi tworzyli dość zwartą grupę która się rozumiała i współpracowała ze sobą.
Nie raz polski szlachcic czuł więcej wspólnego właśnie z tym wykształconym Żydem niż z polskim chłopem które generalnie w większości myślał tak jak on i kierował się w dużej mierze tym samym.
Wszelkie różnice ich dzielące schodziły na dalszy plan, religijna nie grała aż takiej roli. Choćby i dlatego że w grupie Żydów najbardziej wpływowych, majętnych, wykształconych przeważały nurty zliberalizowanej wersji judaizmu, odchodzenia od ortodoksji, konwersje na chrześcijaństwo czy polonizowanie się.
W drugiej połowie XVIII w. na terenie polski pod zaborem ale nie tylko i tu wśród tej części Żydów panowała wręcz moda na nowe imiona, nazwiska, bardziej swojsko brzmiące.
Jednym z powodów odchodzenia Żydów od ortodoksji czy w ogóle od judaizmu był choćby surowy kodeks moralny, a przede wszystkim rabinat który w jakiś sposób zwykle bardziej a nie mniej próbował kontrolować tą grupę Żydów nie raz do przesady. Jednak nie było to zawsze sytuacja jednostronna, nie raz rabin miał rację a inny Żyd jej nie miał.
Prawdą wydaje się powiedzenie czy też twierdzenie że ortodoksja nie pasowała się do rodzącego się wówczas kapitalizmu, który w wielu miejscach na świecie, dla wielu grup społecznych był nowością. Inaczej mówiąc Żydom wydawało się że instytucjonalne formy religijne nawet bardziej niż sama religia stoją na ich drodze do bogacenia się a inaczej będą tak biedni jak reszta Żydów.
Bowiem w starej strukturze, wewnątrz żydowskiej grupy społecznej to rabini byli tymi najbogatszymi i rabinat najczęściej miał największe majątki i środki którymi dysponował. Wszystko włącznie ze stanem posiadania pozostałych Żydów kręciło się wokół rabina.
Część Żydów miała silne przekonanie czy właściwie pewność że rabini nie zależy na tym żeby żyło im się lżej, tylko bardziej broni swojej pozycji żeby go pozostali nie przerośli a forma posłuszeństwa wobec niego całej diaspory nie polega tylko i wyłącznie na religijności, bogobojności tylko drugim ważnym filarem momentami nawet najważniejszym jest merkantylizm, czyli w uproszczeniu bycie na łasce i nie łasce rabinatu który może pomoże, może się podzieli a prędzej nasze niedoczekanie.
Jeszcze bardziej dosadniej to określając niektórzy z tych co bardziej sprytniejszych Żydów, którzy nie wierzyli rabinowi w każde słowo i nie raz mieli go juz całkowicie dość postrzegali go jako pewnego rodzaju hipokrytę który im mówi o pokorze, cnocie umiarkowania, straszy karami boskimi a sam tego nie przestrzega.
Chcieli być kowalami własnego losu i zawdzięczać więcej sami sobie.
Dla nich rabin w pewnym stopniu stosował podobne zależności i ograniczenia jak feudał wobec chłopa czy monarcha wobec większości społeczeństwa który posługiwał się zwykle duchowieństwem.
Czasami faktycznie, jeśli wierzyć źródłom rabini mieli swoją "matematykę".
https://historia.interia.pl/ii-rzeczposp...bacz_takze
Temat jest złożony i skomplikowany, przyczyn było wiele.
Pierwsza to choćby brak wspólnego języka. Zbyt mało Żydów mówiło sprawnie i płynnie po polsku a z kolei Polacy rzadko kiedy mówili w jidysz, po angielsku i po francusku.
Naturalnie też nie wszyscy Żydzi znali angielski, francuski czy niemiecki.
Inne to różnice kulturowo- religijne czy polityczne.
Im bardziej Polak bywał religijny a w opozycji do niego Żyd był religijny szczególnie ortodoksi tym łatwiej było o konflikt, był on tylko kwestią czasu.
Często ciężko było ustalić kto zaczął. Z racji tego że Żyd był z jednej strony polskim obywatelem a z drugiej w pewien sposób gościem Polak oczekiwał że to Żyd powinien się dostosować. Oczywiście pod warunkiem że komunikowali się w tym samym języku.
Spory o to kto zabił Jezusa, kim był Jezus i jaka wiara jest najlepsza, najwłaściwsza przeszły do klasyki.
Wśród innych sporów były też te typowo materiale ale i też historyczne.
Polacy zarzucali Żydom że w drugiej połowie XVIII w. kiedy Polska znajdowała się pod zaborami to dzięki prawu wydawanemu przez zaborców Żydzi zaczęli się szybko i być może nadmiernie bogacić. Zależy kto z jakiego punktu założenia wychodził.
Nie brakowało faktycznie w tamtym czasie żydowskich posiadaczy ziemskich którzy właściwie od zera na przestrzeni relatywnie krótkiego czasu posiadając odpowiednio duży kapitał byli w stanie skumulować po tysiąc czy dwa tysiące hektarów. Część z nich to też faktycznie pozostawała w pewnej relacji z zaborcami, realizując z nimi wcześniej różne kontrakty handlowe m.in zaopatrzenie.
Dla Polaków a w szczególności dla Polskiego chłopstwa w II połowie XVIII w. które było zdecydowanie najliczniejszą grupą społeczna w naszym kraju to był ważny moment bo rozpoczęto wreszcie na poważnie proces kończenia pańszczyzny i stosunków feudalnych a więc i czegoś co można nazwać prywatyzacją gruntów której to beneficjentem mieli się stać chłopi.
Proces ten nie przebiegał tak szybko jak liczyli chłopi, w największym stopniu zależał od trzech zaborców a oni niekoniecznie się śpieszyli i zależało im na pełnym i szybkim upodmiotowieniu chłopów.
Konflikt na linii chłop- szlachcic czy pomniejszy konflikty typu chłop- mieszczanin były im na rękę bowiem w pewien sposób odciągał w czasie proces utraty ich władzy i odzyskania niepodległości przez Polskę.
Od tego między innymi zależała liczebność powstań, to ile ich może być w danym okresie, zakres polskiej konspiracji oraz także choćby inny rodzaj wyzwolenia jak słynna praca organiczna, praca u podstaw czyli wzmacnianie poszczególnych grup społecznych i czekanie na osłabnięcie trzech zaborców a najlepiej konflikt w ich sojuszu oraz pomyślną sytuację międzynarodową.
Idąc dalej. Jak jakaś część chłopów w końcu zaczęła uzyskiwać ziemie zazwyczaj ta część bardziej samodzielna, zaradna, umiejąca czytać czy pisać lub przynajmniej szybciej się ucząca to ku zdumieniu chłopstwa w tym samym momencie Żydzi kupowali ziemię właściwie na potęgę.
Z perspektywy chłopów to była ich ziemia a to kupno w ich oczach była formą kradzieży czy oszustwa.
Jest jeszcze druga część problemu ta bardziej przemilczana jeśli chodzi o polskie chłopstwo. Niekoniecznie każdy z tej grupy tak znowu nadawał się żeby prowadzić nawet małe gospodarstwo. Nie każdy chłop był taki sam.
U jednych można było zaobserwować coś w rodzaju wyuczonej bezradności posługując się dzisiejszym językiem.
Polskie chłopstwo borykało się też niestety z falą pijaństwa i różnymi problemami które z tego zwykle wynikały.
Niespecjalnie też każdy chłop chciał się tak znowu uczyć, tylko byli też tacy którzy byli wyjątkowo uparci, charakteryzowali się postawą zbyt roszczeniową i właściwie brakiem pojęcia. Czekali bardziej na gotowe i myśleli że prowadzenie małego gospodarstwa jest łatwiejsze, łatwiej o zyski i utrzymanie.
Trzeba sobie powiedzieć że przeciętna rodzina to było zwykle od 5 do 15 dzieci. Łatwo było też o podtopienia, powodzie, susze, zarazę czy niesprzyjającą koniunkturę przede wszystkim na rynkach europejskich i światowych.
Głównym towarem było zboże i ziemniaki a europejskie rynki w tamtych czasach zalewało tanie zboże amerykańskie oraz zwykle tanie zboże pochodzące z Imperium Rosyjskiego. Ono wypierało nasze. Ciężko było nie raz realnie konkurować cenami.
Było zwykle bardzo tanie dlatego że wyzyskiwano murzynów w USA oraz car wyzyskiwał chłopów pracujących na terenie jego Imperium.
Jednak jednym z innych powodów było też skrócenie łańcucha dostaw czy też rozsądniejsze marże pośredników jeśli chodzi o eksport z Ameryki czy Imperium Rosyjskiego.
Dochodziło do absurdów kiedy okazywało się że linia pośredników zboża z USA płynąca między innymi do terenów polski pod zaborami czy też naszych sąsiadów była taka sama czy mniejsza niż liczba pośredników zboża rodzimego. Podobnie było z eksportem zboża z Imperium Rosyjskiego.
Tymi pośrednikami byli relatywnie często Żydzi lub inni obcokrajowcy na przykład Niemcy, Austriacy lub osoby tego pochodzenia. Brakowało nie raz odpowiednich regulacji prawnych.
Polaków nie było dużo wśród pośredników w tamtych czasach bo dopiero uczyli się handlu. Najczęściej tym handlarzem był szlachcic albo ktoś z jego bliżej lub dalsze rodziny.
Wystarczyło że tylko mała część Żydów z całej ich mniejszości była tymi pośrednikami żeby przełożyło się to na ówczesną recepcję całej mniejszości jak i też na relacje Polak- Żyd 60 lat później czyli w II RP.
Zazwyczaj jak jakiś Polak zwykle szlachcic miał jakieś kłopoty finansowe, musiał pozbywać się co najmniej cześć swojego majątku czy jego majątek był licytowany za długi to wtedy zwykle dość często był kupowany m.in przez żydowskiego kupca.
Co na przykład było postrzegane jako dorabianie się na czyimś nieszczęściu, korzystanie z okazji.
Towarzyszyły temu też dość liczne kłótnie nie raz powodowane plotkami, podejrzeniami, czy mitami co do ceny tego kupna w szczelności licytacji. Jednym wychodziło że wartość była większa, cena nabycia powinna być większa. każdy miał jakaś swoją własną matematykę, źródła informacji albo sam był swoim źródłem informacji ( czyt. zmyślał).
Jakaś część polskiej szlachty i przedsiębiorców zorientowała się dość szybko że to co może ich połączyć z chłopem, przysłonić jeszcze żywe i gorące animozje, niechęć czy nawet nienawiść to wspólna zdanie o Żydach i podbijanie tych uczuć czy emocji.
W interesie szlachciców i przedsiębiorców zaczęło być przedstawianie samego siebie w roli niewinnego, poszkodowanego, na którego przeprowadzono właściwie wrogie przejęcie i popularyzacja takiej wersji.
Mniej więcej do lat 60-tych polski szlachcic, przedsiębiorca i Żydzi szczególni Ci majętni i wpływowi tworzyli dość zwartą grupę która się rozumiała i współpracowała ze sobą.
Nie raz polski szlachcic czuł więcej wspólnego właśnie z tym wykształconym Żydem niż z polskim chłopem które generalnie w większości myślał tak jak on i kierował się w dużej mierze tym samym.
Wszelkie różnice ich dzielące schodziły na dalszy plan, religijna nie grała aż takiej roli. Choćby i dlatego że w grupie Żydów najbardziej wpływowych, majętnych, wykształconych przeważały nurty zliberalizowanej wersji judaizmu, odchodzenia od ortodoksji, konwersje na chrześcijaństwo czy polonizowanie się.
W drugiej połowie XVIII w. na terenie polski pod zaborem ale nie tylko i tu wśród tej części Żydów panowała wręcz moda na nowe imiona, nazwiska, bardziej swojsko brzmiące.
Jednym z powodów odchodzenia Żydów od ortodoksji czy w ogóle od judaizmu był choćby surowy kodeks moralny, a przede wszystkim rabinat który w jakiś sposób zwykle bardziej a nie mniej próbował kontrolować tą grupę Żydów nie raz do przesady. Jednak nie było to zawsze sytuacja jednostronna, nie raz rabin miał rację a inny Żyd jej nie miał.
Prawdą wydaje się powiedzenie czy też twierdzenie że ortodoksja nie pasowała się do rodzącego się wówczas kapitalizmu, który w wielu miejscach na świecie, dla wielu grup społecznych był nowością. Inaczej mówiąc Żydom wydawało się że instytucjonalne formy religijne nawet bardziej niż sama religia stoją na ich drodze do bogacenia się a inaczej będą tak biedni jak reszta Żydów.
Bowiem w starej strukturze, wewnątrz żydowskiej grupy społecznej to rabini byli tymi najbogatszymi i rabinat najczęściej miał największe majątki i środki którymi dysponował. Wszystko włącznie ze stanem posiadania pozostałych Żydów kręciło się wokół rabina.
Część Żydów miała silne przekonanie czy właściwie pewność że rabini nie zależy na tym żeby żyło im się lżej, tylko bardziej broni swojej pozycji żeby go pozostali nie przerośli a forma posłuszeństwa wobec niego całej diaspory nie polega tylko i wyłącznie na religijności, bogobojności tylko drugim ważnym filarem momentami nawet najważniejszym jest merkantylizm, czyli w uproszczeniu bycie na łasce i nie łasce rabinatu który może pomoże, może się podzieli a prędzej nasze niedoczekanie.
Jeszcze bardziej dosadniej to określając niektórzy z tych co bardziej sprytniejszych Żydów, którzy nie wierzyli rabinowi w każde słowo i nie raz mieli go juz całkowicie dość postrzegali go jako pewnego rodzaju hipokrytę który im mówi o pokorze, cnocie umiarkowania, straszy karami boskimi a sam tego nie przestrzega.
Chcieli być kowalami własnego losu i zawdzięczać więcej sami sobie.
Dla nich rabin w pewnym stopniu stosował podobne zależności i ograniczenia jak feudał wobec chłopa czy monarcha wobec większości społeczeństwa który posługiwał się zwykle duchowieństwem.
Czasami faktycznie, jeśli wierzyć źródłom rabini mieli swoją "matematykę".