22-07-2018, 2:19
Zaburzenia schizotypowe[
Zaburzenie typu schizofrenii (schizotypowe)
ICD-10
F21
Schizotypowe zaburzenie osobowości
DSM-IV
Zaburzenia schizotypowe (zaburzenia typu schizofrenii, ang. schizotypal disorder) – kategoria diagnostyczna obejmująca zaburzenia cechowane długotrwałym przebiegiem o trudnym do uchwycenia początku (co zbliża je do zaburzeń osobowości) oraz obrazem klinicznym charakteryzującym się uderzającą niezwykłością (np. ekscentrycznością, czasami dziwacznością) przeżyć i zachowań, przypominających typowe objawy schizofrenii. U osób z tym zaburzeniem występuje ograniczona zdolność do zawierania bliskich znajomości i utrzymywania związków z innymi, skłonność do społecznego wycofywania się. Występuje u około 3% populacji.
Według DSM IV aby rozpoznać schizotypowe zaburzenie osobowości osoba powinna spełniać co najmniej pięć z poniższych kryteriów:
Kryteria ICD-10
Aby rozpoznać zaburzenie schizotypowe, co najmniej 3-4 cechy z listy powinny być obecne przez co najmniej dwa lata.
Większość osób z zaburzeniami schizotypowymi nie wymaga lub nie odczuwa potrzeby leczenia. W sytuacjach kontaktu tych osób z instytucjami medycznymi zaleca się podejście zindywidualizowane, obejmujące oddziaływania psychoterapeutyczne i ewentualnie farmakologiczne.Osoby ze schizotypowym zaburzeniem osobowości często pozostają na bardzo niskim poziomie funkcjonowania, najniższym w porównaniu z osobami z osobowością chwiejną emocjonalnie, unikającą i obsesyjno-kompulsyjną. Często pracują na stanowiskach poniżej ich kwalifikacji.
Zaburzenie typu schizofrenii (schizotypowe)
ICD-10
F21
Schizotypowe zaburzenie osobowości
DSM-IV
Zaburzenia schizotypowe (zaburzenia typu schizofrenii, ang. schizotypal disorder) – kategoria diagnostyczna obejmująca zaburzenia cechowane długotrwałym przebiegiem o trudnym do uchwycenia początku (co zbliża je do zaburzeń osobowości) oraz obrazem klinicznym charakteryzującym się uderzającą niezwykłością (np. ekscentrycznością, czasami dziwacznością) przeżyć i zachowań, przypominających typowe objawy schizofrenii. U osób z tym zaburzeniem występuje ograniczona zdolność do zawierania bliskich znajomości i utrzymywania związków z innymi, skłonność do społecznego wycofywania się. Występuje u około 3% populacji.
Według DSM IV aby rozpoznać schizotypowe zaburzenie osobowości osoba powinna spełniać co najmniej pięć z poniższych kryteriów:
- ma poczucie, że cała uwaga skupia się na niej, na przykład, że inni ludzie w pomieszczeniu mówią o niej (bez urojeń na tym tle),
- ma dziwaczne przekonania, skłonności do magicznego myślenia, niezgodnego z normami subkultury, do której należy,
- doświadcza niezwykłych doznań zmysłowych, na przykład złudzenia dotyczące doznań cielesnych,
- pojawiają się myśli o charakterze paranoidalnym, jest podejrzliwa,
- nieadekwatne albo zahamowane emocje,
- ekscentryczne, niezwykłe zachowanie i wygląd,
- dziwaczny sposób myślenia i mówienia,
- oprócz najbliższych krewnych nie ma przyjaciół ani innych zaufanych osób,
- w relacjach z ludźmi doświadcza lęku, który wiąże się raczej z paranoidalnymi fantazjami niż z negatywną samooceną, nie zmniejsza się on w miarę trwania znajomości.
- trzymają się swoich myśli, przekonań bez względu na to co o tym myślą inni, czy jest to rozumiane i akceptowane, czy też nie,
- nie odczuwają silnej potrzeby bliskich związków, są niezależni, zamknięci w sobie,
- obce im są reguły określające funkcjonowanie różnych społeczności, sami stwarzają swój własny, niezwykły styl życia, nierzadko ekscentryczny,
- są otwarci na różne niestandardowe koncepcje, interesują się okultyzmem, zjawiskami paranormalnymi,
- mają skłonności ku metafizyce, pociąga ich myślenie abstrakcyjne,
- pomimo tego, że są mocno skupieni na sobie, potrafią obserwować innych ludzi, są czuli na to jak inni na nich reagują.
Kryteria ICD-10
Aby rozpoznać zaburzenie schizotypowe, co najmniej 3-4 cechy z listy powinny być obecne przez co najmniej dwa lata.
- niedostosowany i ograniczony afekt
- dziwne, ekscentryczne lub niezwykłe zachowanie albo wygląd
- słaby kontakt z innymi, skłonność do społecznego wycofywania
- dziwne przekonania, myślenie magiczne, wpływające na zachowanie i niespójne z normami kulturowymi
- podejrzliwość, nastawienia paranoidalne
- natrętne ruminacje bez wewnętrznego oporu, często o treści dysmorfofobicznej, seksualnej lub agresywnej
- niezwykłe doświadczenia percepcyjne z włączeniem iluzji somatosensorycznych (cielesnych) lub innych, depersonalizacja i derealizacja
- puste, rozwlekłe, metaforyczne, nadmiernie wypracowane lub stereotypowe myślenie, przejawiające się dziwacznymi wypowiedziami lub w inny sposób, bez większego rozkojarzenia
- niekiedy przemijające epizody quasi-psychotyczne z nasilonymi iluzjami, omamami słuchowymi lub innymi oraz myślami podobnymi do urojeń, zwykle występujące bez udziału czynników zewnętrznych.
Większość osób z zaburzeniami schizotypowymi nie wymaga lub nie odczuwa potrzeby leczenia. W sytuacjach kontaktu tych osób z instytucjami medycznymi zaleca się podejście zindywidualizowane, obejmujące oddziaływania psychoterapeutyczne i ewentualnie farmakologiczne.Osoby ze schizotypowym zaburzeniem osobowości często pozostają na bardzo niskim poziomie funkcjonowania, najniższym w porównaniu z osobami z osobowością chwiejną emocjonalnie, unikającą i obsesyjno-kompulsyjną. Często pracują na stanowiskach poniżej ich kwalifikacji.